PSİKOLOJİK AÇIDAN ÇEVRE VE İNSAN

İnsanların çevreyi nasıl algıladıkları, kullandıkları ve tepki gösterdikleri fiziksel çevrenin ne gibi sembolik mesajlar verdiklerinin bilinmesi gerekir.

Dış ortamın sıcaklığı ne olursa olsun insanın vücut ısısının 36,5 derece de sabit tutulması fizyolojik dengedir. Aynı şekilde çevreden gelen psikososyal stres dediğimiz yükleme ve zorlamalar karşısında çeşitli savunma mekanizmaları ile sıkıntıdan kurtulmak için belli bir psikolojik rahatlama olur ki bu da psikolojik dengedir.

Dış ortamdaki değişikliklerin psikoloji üzerine etkileri ekoloji, biyometroloji ve kronobiyoloji alanlarında araştırılmaktadır.

Doğal bitki örtüsünün olduğu alana girer ve çevreye bakarsanız türlü türlü hayvanlar, bitkiler, rengarenk çiçekler, değişik ahenkte kuş sesleri, çeşitli tonlarda böcek vızltıları “floro ve fauna” insanın ruh dünyasına enerji, iyimserlik, hoş duygular ve mutluluk verdiğini görürsünüz.

Saegert (1972) Sağlığın yalnızca insana özgün fenomen olmadığına insan ve çevrenin bir sistem oluşturduklarına ve insan sağlığının belli bir ekolojik ortam içerisinde insan-çevre etkileşiminin bir fonksiyonu olduğunu ısrarla işaret etmektedir.

Erik From (1941) İnsan temel ilişkisini oluşturan tabiattan koparak onunla baş edebilmek için teknolojiyi geliştirmiş ancak zamanla sürdürmüş olduğu ilişkinin yerini tutabilecek yeni bir ilişki de kuramadığı için giderek artan bir yalnızlık ve mutluluğa gömülmüştür demektir.

Aşırı sıcak ve soğuk uzun süreli nem, kirli hava fiziksel bozuklukları; yüksek gürültünün strese, çevre ile birey uyumsuzluğunun gerilime; belli bir çevreye atfedilen olumsuzluklar negatif ruhsal etkilere sahip olmaktadır. Diğer yandan çevre ile ilişkilerin aşırı zaman güç ve para gerektirmesi insanın ruhsal dünyasını olumsuz etkilemektedir.

Coğrafi özelliklerin, iklim ve hava şartlarının insan hareketleri üzerine etkileri halk dilimizde “suların kabardığı zaman yada patlıcan mevsiminde d…. azar.” değişleri akıl hastalarının sıcak havalarda olumsuz etkilendiklerini ifade etmektedir.

Hava değişikliklerinden lodos için halkımız “Kara köz gibi bize buz gibi değer” diye ifade etmekte; yorgunluk, uyku ve konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı, sinirlilik ve psikosomatik bozukluklarda artış olmaktadır. Dolunay sırasındaki şiddet ve saldırganlığın artması da beyindeki su ve tuz dengesinin bozukluğuna bağlanmakta; mevsim dönüşlerinde ortaya çıkan depresyon bipolar bozukluk ve diğer psikolojik bozukluklarda alevlenme ve şiddetlenme görülmektedir.

Çevre kirlenmesi ve bozulmasının yada tek başına başa çıkmaları mümkün olmayan çevre sorunlarının (su, hava kirliliği, erozyon ve çölleşme, asit yağmurları vb.) insan psikolojisi üzerinde duygu ve düşünceleri erozyona uğratır. En olumsuz etkisi ise çaresizlik duygusudur. Hatta depresyona kadar giden bir süreç izlenir.

İnsan psikolojisini bozan çevre sorunlarıyla baş etme bireyler, aileler, yerel yönetimler ve devletler çevre sorunlarına karşı elbirliğiyle çözüm aramalıdır. Zira insanların mutluluğu sağlıklı bir çevreden geçer. Unutmayalım ki! Biz dünyayı atlarımızdan değil çocuklarımızdan ödünç aldık!...